Terwijl België zich opmaakte voor de grootste klimaatmobilisatie ooit, werd hier in Katowice de aftrap gegeven voor een twee weken durende klimaattop.
Na een korte nacht, een snel ontbijt en de eerste trip naar het conferentiecomplex om me officieel te registreren en mijn badge van 'ngo-waarnemer' in ontvangst te nemen, kon ook voor mij de eerste COP-dag beginnen.
Het was ook prettig om er de collega's van CIDSE en Caritas Internationalis voor het eerst terug te zien. Samen zullen we deze top volgen, en initiatieven nemen om onze beleidsvoorstellen onder de aandacht te brengen.
De officiële opening van COP24 is morgen pas, met een speech van VN secretaris-generaal Guterres, en statements van een hele reeks staats- en regeringsleiders. Je kan dit alles ook rechtstreeks volgen via de live stream.
Maar vandaag waren er al een aantal plenaire zittingen om de werkzaamheden van de diverse groepen en organen op te starten.
Het bos en de bomen
Zo'n top is eigenlijk een verzameling van een heel aantal parallelle groepen die vergaderen over gehelen of gedeelten van de zogeheten 'workstreams', in opvolging van beslissingen van eerdere klimaattoppen, en -uiteraard- het Akkoord van Parijs. Onmogelijk om alles in detail te volgen. Met onze delegatie verdelen we daarom het werk, en houden we ook contact met anderen, zoals Climate Action Network (CAN).
Het leverde in de loop van de jaren ook een hele reeks geheimzinnige afkortingen en benamingen op. Wie een en ander graag op een rijtje zet, kan alvast terecht op de klimaatwebsite van de Verenigde Naties (UNFCCC)
Met de infographic van Climate Tracker, krijg je een mooi overzicht van welke organen m.et welke agendapunten aan de slag zijn.
Waarom is COP24 in Polen zo belangrijk?
Enkele van deze workstreams zouden tijdens deze top tot resultaten moeten leiden. Vier ervan hebben rechtstreeks te maken met de start van de uitvoering van het Akkoord van Parijs.
Het Akkoord van Parijs, aangenomen in 2015 en geratificeerd in 2016, ging immers niet direct in werking. Dat gebeurt pas in 2020. Vandaar dat het nu alle hens aan dek is om die start mogelijk te maken:
- Het ‘Paris Rulebook’ moet de instrumenten aanreiken om het Akkoord van Parijs in 2020 in werking te stellen. Dit is een 'handboek' met een set van complexe en politiek gevoelige uitvoeringsregels, die moeten zorgen dat vanaf 2020 iedereen dezelfde normen hanteert, uniform meet en verslag uitbrengt, enz… Er zijn nog een aantal twistpunten, vooral tussen rijke en arme landen, in verband met de nationale klimaatplannen, de ambitiecyclus, thema’s als ‘loss and damage’, enz.
Vanuit NGO-zijde dringt men er op aan dat ook het respect voor mensenrechten, voedselzekerheid en de rechtvaardige transitie in het Rulebook zullen beveiligd worden. - De afronding Talanoa Dialoog die vorig jaar begon, moet de startmotor zijn van wat misschien wel het belangrijkste instrument van het akkoord van Parijs is: de vijfjaarlijkse 'Global Stocktake' en bijhorende bijstelling van de ambities en de NDC's (nationale klimaatplannen), in een poging om de emissiekloof te dichten en de limiet van 1,5 °C binnen bereik te houden.
In Parijs bleek immers dat de nationale klimaatplannen niet eens in de buurt kwamen (slechts een derde opleverden) van wat nodig is om de limiet van 2°C, laat staan de beoogde 1,5°C te halen. De methode om die eerste oefening te doen, gaf men de naam ‘Talanoa Dialoog’, naar een traditioneel verzoeningsritueel in Fiji. Samen met het 1,5°C-rapport van het IPCC moeten de voorbije fases van die Talanoa Dialoog in Polen leiden tot een “politieke fase” met besluitvorming. Het zou in 2020 de eerste van de vijfjaarlijkse nieuwe -ambitieuzere- nationale klimaatplannen moeten opleveren. - Klimaatfinanciering is traditioneel een heikel punt. Vanaf 2020 tot 2025 moet de beloofde 100 miljard dollar per jaar in het Groen Klimaatfonds gestort worden. Harde afspraken over het wie en hoeveel, voorspelbaarheid en eventuele alternatieve financieringsbronnen zijn er nog niet echt.
Na 2025 zou het budget omhoog moeten. Sommigen willen dat de gesprekken daarover nu ook opstarten. - Een ‘Actieplan voor een rechtvaardige transitie’ moet zorgen dat het klimaatbeleid iederéén meeneemt in de creatie van een duurzame, klimaatvriendelijke samenleving.
