COP26 betekent: 26ste Conference of the Parties. En ‘parties’ zijn in dit geval de ruim 180 landen die het VN-klimaatverdrag (1992) ondertekenden en zich nadien verder engageerden om de besluiten van de opeenvolgende klimaatconferenties uit te voeren, zoals het Akkoord van Parijs (2015).

In Glasgow komt deze klimaatconferentie voor de 26ste keer samen. Jaarlijks probeert men de violen af te stemmen tussen al deze landen en nieuwe afspraken te maken.

 

Volg zelf de onderhandelingen van bij je thuis

 

Je kan zelf de conferentie van dichtbij volgen. Handig zijn deze drie links:

 

De grote uitdagingen van Glasgow

 

Maar waarom is Glasgow ook alweer zo'n belangrijke klimaattop? 5 jaar na COP21 in Parijs is het de eerste keer dat landen met nieuwe, ambitieuzere nationale klimaatplannen moeten komen.

De uitkomst is bijzonder onzeker. In zijn openingsspeech drukte VN-baas António Guterres het kernachtig uit: "ofwel zorgen wij dat het stopt, ofwel zal het ons stoppen". In de speeches van de staats- en regeringsleiders nadien, klonken dure woorden, maar hoorden we weinig extra ambitie om 'het' hier en nu te stoppen. 

 

 

De limiet van 1,5 °C

  • Al op de top in Kopenhagen (2009) werd er druk gelobbyd om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C. Dat gebeurde vooral door de kleine eilandstaten, de ngo’s en kerkelijke organisaties. Er werd ook gezegd waarom: zodra de wereldwijde temperatuurstijging boven 1,5 °C uitkomt, worden in de praktijk al grote delen van de aarde onleefbaar.
  • Het mocht niet baten. Het Akkoord van Kopenhagen zette de limiet op 2°C.  
  • In Parijs werd de druk opgevoerd, en dat leidde tenslotte tot een diplomatieke formulering: men zou de maximale gemiddelde temperatuurstijging: “flink onder de 2°C houden, met inspanningen om 1,5 °C als streefdoel te bereiken.”
  • Om dat te bereiken zou men een pieklimiet in uitstoot vastzetten: zo snel mogelijk (geen datum), en sneller in rijke landen dan in ontwikkelingslanden. Bovendien wou men ‘neutraliteit’ bereiken tegen de tweede helft van de eeuw. Dan moet de uitstoot in evenwicht zijn met de opname van CO2 door de vegetatie. Het praktische gevolg hiervan is, dat men fossiele brandstoffen op termijn vaarwel zegt, en vervangt door hernieuwbare energiebronnen.
  • Tenslotte werd het akkoord ook afgesloten “in de context van duurzame ontwikkeling en de strijd tegen armoede”. Daardoor werd een link gelegd met de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. (SDG’s)

Het ambitiemechanisme

  • In Parijs bleek al dat de klimaatplannen van de landen niet volstaan om de langetermijndoelstelling te halen: ze leveren maar één derde van de nodige inspanningen. Dus werd afgesproken om een “ambitiemechanisme” op te starten, met een 5-jaarlijkse ambitiecyclus.
  • Daarbij zouden landen om de 5 jaar nieuwe nationale klimaatplannen (NDC of National Determined Contribution) inleveren, telkens ambitieuzer dan de vorige: in 2020, 2025, 2030, enzovoort.
  • Om dit voor te bereiden zou ook om de 5 jaar, maar telkens 2 jaar eerder, een wereldwijde analyse (Global stocktake) gebeuren van de stand van zaken en van de noodzaak aan nieuwe of verdergaande inspanningen: in 2023, 2028, 2033, enzovoort
  • In 2018 (Katowice) maakte men afspraken maken over de eerste ‘Global stocktake’ in 2023: wat moeten landen meten, welke gegevens moeten landen verzamelen, hoe moeten ze rapporteren, enzovoort
  • In 2018 (Katowice) wou men ook afspraken maken over de nieuwe klimaatplannen die landen in 2020 moesten inleveren.
    Men had daarvoor in 2018 nog geen echte ‘Global stocktake’ klaar, maar wel een ‘voorlopige versie’ ervan: de Talanoa Dialoog en het rapport van het IPCC over de 1,5°C-limiet.
  • Een jaar later dan voorzien, moet de klimaattop van Glasgow dus leiden tot de eerste vijfjaarlijkse nieuwe nationale klimaatplannen van alle landen. Voor de EU en alle lidstaten zoals België, is dat de European Green Deal en de Europese klimaatwet.
  • Slagen we er met zijn allen in om op het pad van de 1,5°C te komen?  Voorlopig zeker niet. Als de huidige plannen gerealiseerd worden, stevenen we af op 2,7 °C

 

Klimaatfinanciering:

  • In Parijs werd ook afgesproken dat niet alleen de rijke landen klimaatinspanningen moeten doen (zoals in het Kyoto-protocol het geval was), maar álle landen
  • In ruil beloofden de rjjke landen dat ze de armste landen financiëel zouden helpen, met een jaarlijkse bijdrage van 100 miljard dollar in het Groen Klimaatfonds
  • Tot vandaag lukte dit niet. De rijke landen samen hoesten niet meer op dan 80 miljard dollar per jaar.
  • In Glasgow moet er dus eindelijk duidelijkheid komen over waar die 100 miljard dollar vandaan zullen komen: wie betaalt hoeveel?
  • Bovendien werd in Parijs ook afgesproken dat vanaf 2025 dat bedrag omhoog moet gaan. De discussies hierover moeten nu ook starten

De losse eindjes van het Paris Rulebook:

  • De uivoeringsregels van het Akkoord van Parijs moesten afgesproken worden in 2018, in Katowice. 
  • Dat lukte niet helemaal: enkele restanten van het “Paris Rulebook” moeten nu nog beslist worden, zoals die over de regels voor koolstofmarkten. Dat is een systeem waarbij landen de inspanningen zouden kunnen kopen van andere landen die méér deden dan wat strikt nodig was. Bij zo'n systeem moeten echter véél voorwaarden vervuld zijn, zoals volledige transparantie, en de zekerheid dat er geen 'valse klimaatinspanningen' verkocht worden of dat er geen 'dubbeltellingen' gebeuren, waarbij klimaatinspanningen meer dan eens in rekening gebracht worden. Ook mag het landen niet in de verleiding brengen om andermans inspanningen te kopen, in plaats van zelf inspanningen te leveren. Het waren precies deze eisen die vorige keren verhinderden dat een akkoord tot stand kwam. Een goede zaak volgens ons: beter geen akkoord dan een slecht akkoord.

Wat met enkele dossiers ‘in de rand’?

  • Tijdens vorige klimaattoppen werden -soms op initiatief van de landen die het voorzitterschap waarnamen- initiatieven opgestart die niet formeel in het Akkoord van Parijs zijn opgenomen, maar wel zéér belangrijk zijn. Daarom worden ze ook tijdens een klimaattop steeds opnieuw op de agenda geplaatst. Soms zijn er voorstellen om ze meer ‘formeel’ te maken of een groter gewicht te geven:
    • Mensenrechten: werden in Parijs uit de bindende teksten gehaald, en naar de preambule verwezen. Sindsdien is dit een blijvende zorg in de eisenbundels van ngo’s en ook in onderhandelingen
    • Landbouw: rond dit belangrijke dossier werd enkele jaren geleden een werkgroep opgericht: de 'Korinvia Working Group on Agriculture' Die moet nu met een eindverslag komen, en velen vragen om de duurzame landbouwmethoden op te nemen in de regels om de klimaatdoelen te halen, met inachtneming van voedselzekerheid van landen (bvb agro-ecologie)
    • Het dossier van ‘Loss and Damage’: wat met de onherstelbare schade die al is aangericht of niet meer te vermijden is, zoals het afsmelten van gletsjers, verzilting van waterbronnen en laaggelegen gebieden, enz…
    • Rechtvaardige transitie: hoe kunnen we verzekeren dat de broodnodige transitie voor iedereen haalbaar is, en geen nieuwe armoede of uitsluitingsmechanismen veroorzaakt
    • ...

 

Naar Glasgow, met welke dossiers onder de arm?

 

De voorbije weken en maanden hebben zowel beleidsmakers als actiegroepen en ngo's zich voorbereid op de klimaattop. We laten je kennismaken met enkele belangrijke dossiers en standpunten:

20211010 134542 450pxDe Belgische klimaatcoalitie

  • Ecokerk is lid van de Belgische Klimaatcoalitie, en schaart zich achter hun politieke acties en beleidsvoorstellen
  • in maart 2021 werden de globale standpunten nog eens samengevat in het memorandum voor een Belgische Green New Deal. Het memorandum dient als basis voor het bepalen van standpunten rond specifieke dossiers. 
  • Zo publiceerden we net voor de COP 26 in Glasgow onze politieke aanbevelingen voor de klimaattop. Ze werden gebundeld in vier hoofdstukken:
    1. Beperk de opwarming tot maximaal 1,5°C
    2. Bescherm mensen en de natuur
    3. Voorzie voldoende middelen
    4. Geen koolstofmarkten zonder robuuste regels die de milieu-integriteit van het Akkoord van Parijs en de mensenrechten bewaken
  • Om de eisen kracht bij te zetten, organiseerde de Klimaatcoalitie op 10 oktober de klimaatmars #BackToTheClimate

, 

CIDSE

CIDSE is het internationaal netwerk van solidariteitsorganisaties waar ook Broederlijk Delen toe behoort. Ecokerk participeert in de werkgroep van CIDSE die de klimaatonderhandelingen al vele jaren opvolgt, en ook met een delegatie als waarnemers aanwezig zijn op de klimaattop.

Lees hier de samenvatting van hun standpunten rond COP 26. Kies voor de Engelse tekst of de Franse versie

 

Federale Raad Duurzame Ontwikkeling

De Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (FRDO) is het adviesorgaan van de Belgische federale overheid over het federale beleid inzake duurzame ontwikkeling. De raad heeft 24 stemgerechtige leden, afkomstig uit verschillende sectoren in de samenleving: werkgevers, vakbonden, ngo's, jeugdwerk, consumentenorganisaties, wetenschappers, enz... Ze besteden bijzondere aandacht aan de uitvoering van internationale verbintenissen van België, zoals Agenda 21, het Klimaatverdrag, het Verdrag inzake biologische diversiteit, SDG's, enz.

Ook zij bogen zich over de uitdagingen van COP26. Lees hun unaniem goedgekeurd advies aan onze overheid. 

 

De Europese Raad

De Europese Raad bestaat uit de staatshoofden en regeringsleiders van alle EU-landen, de voorzitter van de Europese Raad (momenteel de Belg Charles Michel), en de voorzitter van de Europese Commissie (Ursula Von der Leyen). Voor de EU is de Europese Green Deal en de Europese Klimaatwet het gezamenlijk antwoord op de vraag om de klimaatambitie vijfjaarlijks aan te scherpen. Met welke standpunten gaat de EU verder nog naar Glasgow? Lees het hier (Engels)

 

Christelijke kerken

Op 1 september, bij de start van de scheppingsperiode, publiceerden Paus Franciscus, de oecumenische patriarch van Constantinopel Bartholomeüs en het hoofd van de anglicaanse Kerk Justin Welby een gemeenschappelijke oproep voor de klimaattop in Glasgow.

En op 11 oktober 2021 riepen meer dan 70 katholieke kerkleiders uit alle continenten de wereldleiders op G20-top (30-31 October) op om fossiele brandstoffen naar de geschiedenisboeken te verwijzen.

De Vaticaanse delegatie op COP26 in Glasgow, tenslotte, wordt ondersteund door de petitie 'Healthy Planet, Healthy People' van de internationale Laudato Si' Movement (eerder Global Catholic Climate Movement) waar ook Ecokerk lid van is.

 

De wereldreligies

Op 4 oktober, feestdag van Sint Franciscus en slot van de Scheppingsperiode, lanceerden vertegenwoordigers van bijna alle religies (christelijke, islam, boeddhisme, joden, e.a) samen met wetenschappers in het Vaticaan een oproep tot onmiddellijke maatregelen ter bescherming van het klimaat. Lees hier hun gezamenlijke oproep en bekijk hieronder de video van die uitzonderlijke samenkomst.