De encycliek Laudato Si' vierde in mei de vijfde verjaardag. Bij die gelegenheid lanceerde het Vaticaanse 'Dicasterie voor de bevordering van integrale menselijke ontwikkeling' een Jaar van Laudato Si’.
Tegelijk kondigde het de start aan van een nieuw Actieplatform dat alle gemeenschappen en instellingen aanmoedigt om op 7 jaar tijd volledig duurzaam te worden in de geest van de Integrale Ecologie.
Die periode is sterk symbolisch geladen. Het verwijst naar het Bijbelse sabbatjaar, waar elke 7 jaar de aarde rust werd gegund. Het houdt de belofte in van bevrijding voor de planeet en voor al wat erop leeft.
Het is een krachtige uitnodiging aan de wereld om in beweging te komen. De campagne van Ecokerk sluit daar naadloos bij aan.
Encycliek is relevanter dan ooit, een moreel en spiritueel kompas
De toelichting bij de aankondiging van het jubileumjaar, vat de toestand van de wereld kernachtig samen, en wijst op de onverminderd profetische kracht van de encycliek:
"Op 24 mei 2015 ondertekende paus Franciscus Laudato Si ’, de baanbrekende encycliek die de aandacht van de wereld trok op de steeds erger wordende precaire toestand van ons gemeenschappelijk huis.
Vijf jaar later blijkt de encycliek relevanter dan ooit. Van de smeltende ijskappen van de noordpool tot de vernietigende branden in Amazonië, van extreme weerspatronen wereldwijd tot de ongeziene schaal van het verlies van de biodiversiteit die het weefsel zelf van het leven instandhoudt: de vele "zichtbare zwakke plekken van de planeet die we bewonen" (LS 163), zijn te duidelijk en te schadelijk om ze nog langer te kunnen negeren.
De profetische woorden van paus Franciscus blijven in onze oren klinken: "welke wereld willen we nalaten aan wie na ons komt, de kinderen die nu opgroeien?" (LS 160)
De arme gemeenschappen overal ter wereld zijn nu al de vroege en onevenredig getroffen slachtoffers van de huidige ecologische achteruitgang en wij kunnen niet langer onverschillig blijven voor de steeds wanhopiger "schreeuw van de aarde en schreeuw van de armen' (LS 49)."
"De vijfde verjaardag van de encycliek valt in het midden van een ander kantelpunt, een wereldwijde pandemie, en de boodschap van Laudato Si' is vandaag net zo profetisch als in 2015. De encycliek kan inderdaad het moreel en spiritueel kompas leveren voor onderweg, bij het scheppen van een meer zorgende, broederlijke, vredevolle en duurzame wereld.
In feite hebben we een unieke kans om het huidige 'kreunen en lijden' van de wereld om te vormen tot de barensweeën voor de geboorte van een nieuwe manier van samenleven, samen verbonden in liefde, medeleven en solidariteit, en een harmonieuzere relatie met de natuurlijke wereld, ons gemeenschappelijke huis.
Werkelijk, COVID-19 heeft duidelijk gemaakt hoe diep we allemaal verbonden van elkaar afhankelijk zijn. Als we starten met ons een post-COVID-wereld voor te stellen, hebben we bovenal een integrale benadering nodig, want 'alles is nauw met elkaar verbonden en de huidige problemen vragen om rekening te houden met alle factoren van de wereldcrisis' (LS 137)"
Start van een decennium van actie en transitie
Het jubileumjaar moet de start zijn van een proces waarin we de hoognodige diepgaande veranderingen jaar na jaar daadwerkelijk realiseren in onze gemeenschappen: "We hopen dat het jubileumjaar en het daaropvolgende decennium inderdaad een tijd van genade zullen zijn, een echte Kairos-ervaring (1) en een tijd die als een jubeljaar is voor de Aarde en voor de mensheid en voor al Gods schepselen.
We nodigen iedereen uit om ons te vervoegen. De hoogdringendheid van de situatie roept om onmiddellijke, holistische en gezamenlijke antwoorden op alle niveaus - lokaaal, regionaaal, nationaal en internationaal. Bovenal hebben we nood aan een volksbeweging van onderuit, een alliantie van alle mensen van goede wil. Of zoals paus Franciscus het ons in herinnering brengt: 'als Gods instrumenten kunnen we allen samenwerken aan de zorg voor de schepping, ieder met zijn eigen cultuur, ervaring, initiatieven en mogelijkheden.' (LS 14)"
Laudato Si' Actieplaform
Tijdens het speciale jubileumjaar van Laudato Si wordt een programma gelanceerd met de uitnodiging aan verschillende gemeenschappen, groepen en instellingen wereldwijd om een veranderingsproces te beginnen dat zeven jaar duurt. Het doel van het plan is, om totaal duurzaam te worden in de geest van de Integrale Ecologie van Laudato Si'. Elk jaar kunnen nieuwe groepen starten met hun eigen periode van zeven jaar.
Doelgroepen
Het programma richt zich tot 7 doelgroepen: gezinnen, bisdommen en parochies met het verbonden verenigingsleven, scholen, universiteiten en hogescholen, ziekenhuizen en gezondheidscentra, bedrijven en boerderijen, religieuze gemeenschappen en ordes.
Laudato Si' Goals
Om duurzaam te worden in de geest van de Integrale Ecologie van Laudato Si', onderscheidt men 7 grote doelstellingen:
1. Antwoord geven op de "Schreeuw van de Aarde": streven naar koolstofneutraliteit door het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen en over te schakelen naar hernieuwbare energie, inspanningen doen om de biodiversiteit te beschermen en te bevorderen, de toegang tot zuiver water voor iedereen te verzekeren, enz...
2. Antwoord geven op de "Schreeuw van de Armen": de verdediging van alle leven op aarde, en van het menselijk leven vanaf het begin tot de dood, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen zoals inheemse gemeenschappen, migranten, kinderen die riskeren in slavernij terecht te komen, enz...
3. Ecologische economie: duurzame productie, eerlijke handel, ethische consumptie, ethische investeringen, divestment uit fossiele brandstoffen en elke economische activiteit die schadelijk is voor de planeet en de mensen, investering in hernieuwbare energie, enz...
4. Een eenvoudige levensstijl: een sober gebruik van materialen en energie, het vermijden van plastic voor eenmalig gebruik, overschakelen naar een meer plantaardig dieet en vermindering van vleesconsumptie, meer gebruik maken van het openbaar vervoer en vermijden van vervuilende transportmiddelen, enz...
5. Ecologische opvoeding: het herdenken en herontwerpen van leerplannen, de hervorming van onderwijsinstellingen in de geest van integrale ecologie, het creëren van ecologisch bewustzijn en actie, het bevorderen van ecologische keuzes van jongeren, leerkrachten, opvoeders en pedagogen, enz...
6. Ecospiritualiteit: het herstellen van een religieuze visie op Gods schepping, het contact met de natuurlijke wereld aanmoedigen in een geest van verwondering, lof, vreugde en dankbaarheid, het bevorderen van scheppingsgerichte liturgische vieringen, de ontwikkeling van ecologische catechese, gebed, retraites, vorming, enz...
7. Nadruk op betrokkenheid van de gemeenschap en op participatieve acties voor de zorg voor de schepping op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal vlak: bevordering van belangenbehartiging en van campagnes die mensen opzetten, vanuit de nauwe band met de streek of het grondgebied en de plaatselijke ecosystemen, enz...
Download het Vaticaanse document (Engels)
(1) Over het woord Kairos, volgende toelichting van de orthodoxe patriarch Bartholomeos:
"Als christenen gebruiken we het Griekse woord kairos om een moment in de tijd te beschrijven, vaak een kort moment in de tijd, dat een eeuwige betekenis heeft.
Voor de mensheid als geheel is er nu een kairos, een beslissende tijd in onze relatie met Gods schepping. Wij zullen ofwel tijdig ingrijpen om het leven op aarde te beschermen tegen de ergste gevolgen van de menselijke dwaasheid, of we zullen daarin falen. Mag God ons de wijsheid geven om tijdig te handelen.”