Van soep koken in een piepkleine keuken naar 4500 maaltijden per week.

Community Kitchen is een vrijwilligerskeuken in hartje Brussel, die maaltijden kookt voor het Rode Kruis en andere Brusselse solidariteitsorganisaties die daklozen, vluchtelingen en andere mensen in noodsituaties opvangen.

Het initiatief gaat uit van Holy Trinity Brussels, de Anglicaanse kerk in Brussel. Tijdens de Coronaperiode werd Community Kitchen sterk uitgebouwd om tegemoet te komen aan de grote vraag naar solidaire maaltijden.

Gayl Russell is coördinator van het project. In het interview hieronder praat ze over de groei van Community Kitchen, wat er bij zo’n vrijwilligerskeuken komt kijken, en de christelijke wind die er door waait. 

Gayl, wat is jouw rol in de Community Kitchen?

In essentie ben ik de CEO, de algemeen directeur. Maar natuurlijk ben ik maar een stukje van de puzzel, Community Kitchen wordt gedragen door een heel team.

Allereerst: Community Kitchen heeft het statuut van een vzw, een non-profit organisatie. We zijn een liefdadigheidsorganisatie. Als je dan kijkt naar het organigram, heb je aan de ene kant het keukenteam. Zij bemannen de keuken, koken alle maaltijden, kortom, Community Kitchen draait op hún werk. Aan de andere kant heb je het managementteam, het bestuursniveau dat toeziet op de hele operatie: een penningmeester, secretaris, communicatiemedewerker, enzovoort.

Ik sta aan het hoofd van dat managementteam. Maar omdat we nu een operations manager hebben aangenomen, ga ik een stapje terugdoen van dat niveau. Je moet weten, de meeste andere leden van het team werken fulltime, terwijl ik zelfstandige ben en daardoor veel flexibiliteit heb in mijn weekrooster. Het is dus makkelijker voor mij om meer betrokken te zijn. We praten ‘s avonds en in het weekend bij, en ik help op allerlei manieren mee, van groenten snijden tot administratie doen.

Hoe ben je bij Community Kitchen betrokken geraakt? Was je vanaf het begin af deel van het team?

Alles begon toen we in Holy Trinity eindelijk de keuken begonnen te gebruiken! Dat was rond september 2019. Ik kookte toen als vrijwilliger voor het Leger des Heils. Ik stond daar in een piepkleine keuken in hartje Brussel een gigantische pot soep te koken op een klein fornuis, en ik dacht: “Dit is idioot. We hebben in Holy Trinity een professioneel uitgeruste keuken. Waarom koken we dáár niet?” Samen met andere mensen van Holy Trinity heb ik toen een voorstel ingediend bij het kerkbestuur. Uiteindelijk ging iedereen ermee akkoord een maaltijdproject te lanceren, door gebruik te maken van de keuken die er al was.

In het begin kookten we voor het Leger des Heils. Want zij beschikten niet over een goede keuken. De maaltijden werden bij ons gekookt, en naar hun centra gebracht. Per week serveerden ze maaltijden aan 200 mensen, denk ik.

“We doen hier aan teambuilding voor bedrijven. Onlangs hadden we het juridische team van Johnson & Johnson op bezoek. Ze sneden groenten in de keuken, zij aan zij met onze vrijwilligers die vluchtelingen zijn. Iedereen rond dezelfde tafel, met een gemeenschappelijk doel: maaltijden bereiden voor mensen in nood.”

Maar toen we gestart waren, begon het te escaleren, en dat is nooit meer opgehouden. We gingen van start met een keukenteam van 6 mensen, we kookten één dag per week. Dat werden al vlug twee dagen. Toen sloeg Covid toe, en allerlei plaatsen in Brussel waar daklozen, vluchtelingen, enz. een maaltijd konden krijgen, konden hun werk niet meer doen. Er was grote behoefte aan nog werkende keukens die maaltijden konden bereiden die op straat konden worden uitgedeeld.

En dus zijn we daarmee begonnen. Samen met een organisatie genaamd Serve the City begonnen we onze activiteiten uit te breiden om te voldoen aan die grote behoefte. We gingen van 200 maaltijden per week naar 4500 maaltijden per week. Zo is het gegroeid. Elke week krijgen we zo’n 100 vrijwilligers over de vloer. We koken nu zeven dagen per week. Vrijwel fulltime.

Weet je, ik ben hiermee begonnen vanuit de idee dat het fijn was zoiets te doen, vrijwilligerswerk te doen. Maar ik had nooit gedacht dat het mijn leven volledig zou overnemen! Het is een fulltime baan geworden, naast mijn andere werk. Daarom werken we nu met twee betaalde krachten, want een project als dit kan je niet alleen met vrijwilligers draaiende houden.

Wat voor werk doet Community Kitchen? Kan je er iets meer over vertellen?

We koken maaltijden die hier opgehaald worden, en op andere plaatsen in Brussel worden uitgedeeld aan mensen in noodsituaties. Dat is de kern van wat we doen.

Maar daarbij hebben we twee doelen. Allereerst, de maaltijden koken. Die zijn allemaal vegetarisch, gedeeltelijk uit noodzaak, omdat we geen licentie van AFSCA hebben om rauwe dierlijke producten te gebruiken in de keuken. Dus onze keuken is 100% vegetarisch. We koken grote porties met gekruide linzen, bonen... erg voedzaam. En die serveren we met rijst of pasta of iets dergelijks. Elke dag hebben we een vrijwilligersteam die de maaltijden komt inpakken. Die worden dan opgehaald met de camionette, door het Rode Kruis of Serve the City.

Ten tweede doen we aan gemeenschapsbouw. We willen een gemeenschap opbouwen met vrijwilligers die samenkomen om voor anderen te koken. Dat vinden we net zo belangrijk als het koken zelf. We willen een veilige, gastvrije, inclusieve ruimte aanbieden. Heel wat van onze vrijwilligers zijn zélf mensen in nood, eenzaam of geïsoleerd, kwetsbaar op de één of andere manier. Er zijn vluchtelingen bij, en mensen die uit een moeilijke situatie komen en die proberen hun zelfvertrouwen terug te krijgen. Bij ons kunnen ze nuttige vaardigheden leren, sociale contacten opbouwen, en voelen dat ze iets bijdragen, iets nuttigs doen.

“We hebben ook een voedselbank op donderdagmiddag, die gerund wordt door vzw L'Olivier. Zij hebben een team van advocaten die gratis juridisch advies verlenen aan asielzoekers en vluchtelingen. De meeste mensen die naar onze voedselbank komen, zijn dus mensen met wie L'Olivier contact heeft, van wie ze weten dat ze het materieel moeilijk hebben en hulp kunnen gebruiken.”

Wat zijn jullie partnerorganisaties in Brussel?

Serve the City, het Rode Kruis, en wij vormen een soort driehoek.

Onze belangrijkste ‘klant’, als je het zo wil noemen, is het Rode Kruis. Hier in Brussel heb je de Humanitaire Hub. Die werd opgericht tijdens Covid, omdat er zoveel mensen op straat waren en de voedselverdeling quasi stilgevallen was. De Humanitaire Hub wordt gerund door het Rode Kruis. Het is een onthaalcentrum waar mensen medische, psychologische, juridische, en sociale hulp kunnen krijgen. Ze hebben ook een groot voedseldistributiecentrum. De Humanitaire Hub krijgt financiële steun van de staat, maar niet voor voedsel, bizar genoeg. Dus het Rode Kruis is voor voedselbedeling volledig afhankelijk van NGO’s, de vrijwilligerssector, geloofsgemeenschappen, noem maar op.

Wij zijn vandaag de grootste leverancier van maaltijden aan de Humanitaire Hub. Ongeveer 50% van het voedsel dat ze verdelen, komt van de Community Kitchen. We verzorgen de lunch daar 6 dagen per week, en het avondmaal op zaterdag.

Serve the City is onze belangrijkste partner. Het is een vrijwilligersorganisatie, die mensen samenbrengt die zich willen inzetten voor mensen in noodsituaties in de stad. Mensen in armoede, met een handicap, senioren,… er zijn allerlei projecten. Serve the City verzorgt de distributie van onze maaltijden samen met het Rode Kruis. Veel van de maaltijden die we hier koken, worden door vrijwilligers van Serve the City uitgedeeld in de Humanitaire Hub. Bovendien vinden een groot deel van onze vrijwilligers ons via de Serve Now app, een app van Serve the City.

Maar Community Kitchen draait dus niet volledig op vrijwilligers?

We hebben twee betaalde medewerkers, alle anderen zijn vrijwilligers. De eerste is onze keukenmanager. Zij heeft de leiding van de keuken. Ze beslist wat er gekookt wordt – en is zelf één van de koks – en houdt daarbij toezicht op het team. Ze werkt quasi fulltime. ‘s Ochtends is ze hier om te koken en ‘s middags om alles voor te bereiden voor de volgende dag, opruimen en bestellingen doen en dat soort dingen.

De tweede is onze operations manager, die we net in dienst hebben genomen. Haar taak is toezicht te houden op de ganse operatie – Community Kitchen in zijn geheel – én de zorg voor onze vrijwilligers. Ze zal veel van wat ik deed overnemen. Want er komt veel bij kijken, vooral bij het managen van onze vrijwilligers: elke week hebben we maar liefst 100 vrijwilligers! Zoals ik al uitlegde: heel wat van onze vrijwilligers zitten zélf in een moeilijke, onzekere situatie. Er komt dus een sterk pastoraal aspect bij kijken. Daarom is één van onze priesters sterk bij Community Kitchen betrokken – zij draagt een deel van die pastorale verantwoordelijkheid.

“De mensen die we voeden zijn grotendeels moslims. Wanneer we voor hen koken, zijn we ons erg bewust van de religieus-culturele aspecten van wat we doen. We letten op de islamitische kalender, en koken iets speciaals voor het Suikerfeest en andere feestdagen. En omdat onze vrijwilligers allerlei culturele achtergronden hebben, geraken we goed op de hoogte van wat mensen graag eten.”

En dan hebben we de verschillende soorten vrijwilligers. We hebben de vrijwilliger-koks die werken onder de keukenmanager. Vervolgens zijn er de vrijwilligers die de porties maken en de maaltijden inpakken. Die vinden ons via de Serve Now app. Sommigen van hen worden koks. En dan is er het managementteam, de mensen die zich bezighouden met communicatie, financiën… dat zijn stuk voor stuk vrijwilligers. Ook ik ben zelf vrijwilliger.

We betalen een kleine vrijwilligersvergoeding aan bepaalde vrijwilligers. Als liefdadigheidsorganisatie zonder winstoogmerk mogen we dit doen. Er staat wel een wettelijke begrenzing op: we mogen vrijwilligers niet meer dan €1.600 per jaar betalen. Dat is niet veel, zo’n €150 per maand. Maar voor sommige vrijwilligers maakt het voor hun maandbudget een reëel verschil. Het is een soort betaling voor hun keukenwerk.

Community Kitchen is gevestigd in Holy Trinity Brussels. Is de christelijke inspiratie belangrijk?

Community Kitchen is een door en door christelijk initiatief. We doen dit omdat we als christenen geroepen zijn om zoiets te doen. We moeten anderen liefhebben als onszelf, de hongerigen voeden, voor anderen zorgen. Daarbij zijn de banden met Holy Trinity uiteraard heel sterk. Ook al is Community Kitchen opgezet als een vzw, toch is het in wezen een kerkelijk project. Maar het is desalniettemin belangrijk voor ons om óók onafhankelijk te zijn van de kerk, voor fondsenwerving en dergelijke. We zijn geen religieuze organisatie. We zijn een humanitair initiatief. We proberen niemand te bekeren, we hebben geen bijbedoelingen wanneer we hier mensen ontvangen.

Op een dieper niveau worstelde ik er vroeger een beetje mee, weet je. Ik zat in de kerk naar preken te luisteren en dacht continue: “Oké, maar wat betekent dit? Wat moet ik doen?” Ik had een gevoel van frustratie en ik denk dat velen zich zo voelen. Een project als dit geeft praktische toepassing aan ons geloof. Ik zie dit als kerk, dit is wat kerkzijn voor mij betekent. Mijn persoonlijke geloof houdt steek nu. We zijn ín de kerk – kerk is overal om ons heen.

Community Kitchen heeft haar eigen website en Facebookpagina waar regelmatig nieuws wordt gepost.

Community Kitchen is een intensief draaiende vrijwilligerskeuken. Je financiële ondersteuning daarbij is zeer welkom. Online kan je hier een donatie doen. Ben je geïnteresseerd om als vrijwilliger aan de slag te gaan? Daarvoor kan je hier terecht.