In het licht van de komende Wereldjongerendagen in Lissabon, staat Fernando Sahayades stil bij de vraag hoe jongeren de kerk vandaag meer dynamiek kunnen geven.
Een blik op de toekomst zonder naar het verleden te kijken is “koffiedik kijken”. Daarom geeft Sahayades in zijn bijdrage eerst een uitgebreid historisch overzicht van het ontstaan en de evolutie van het sociaal denken, vanaf Rerum Novarum tot Fratelli Tutti toe. Daarbij ligt de focus voor hem op verwijzingen naar en erkenning van andere religies: komen deze voor in het sociaal denken van de kerk?
Voor Vaticanum II blijkt er in documenten over sociale leer van de kerk geen enkele verwijzing naar andere religies voor te komen (niet in Rerum Novarum bijvoorbeeld, en niet in Quadragesimo Anno). Stilaan komt hierin verandering, met meer erkenning voor andere religies, maar corrigeert dit ook de westerse kijk en klerikale bril? Nee, helaas, analyseert Sahayades.
Misschien (en hopelijk) brengen de encyclieken van paus Franciscus hierin verandering. Franciscus toont meer openheid voor dialoog met andere religies. Hij ontmoette bijvoorbeeld ook de groot-imam in Abu Dabi.
Fratelli Tutti
Bovenal toont de encycliek Fratelli Tutti een religieus pluralistische benadering, met name uitgesproken in hoofdstuk 8. Sahayades ontleedt dat dit hoofdstuk 8 over religies in de wereld uniek is in de geschiedenis van kerkelijke documenten. Het toont de zoektocht naar een gedeelde basis, naar wat religies gemeenschappelijk hebben, met vijf pijlers:
- Gemeenschappelijke vader
- Als broers en zussen
- Transcendente waarheid
- Publieke rol: inzet voor de samenleving
- Nieuwe perspectieven aanreiken, wijsheid,…
Prangende vragen
Toch blijven kritische vragen, zoals wat met dialoog met niet-gelovigen?
Of wat met de interreligieuze dialoog in Nigeria, een land in conflictsituatie, met haast voortdurend aanslagen tussen moslims en christenen. Dan ontbreekt elk draagvlak voor dialoog!
Ook de vraag over hoe katholieken kunnen omgaan met radicale geloofsovertuigingen blijft een open vraag. Staan katholieken te idealistisch (niet realistisch) in de trend van radicalisering en polarisering? Een antwoord en een gepaste houding dringt zich op, want angst is een slechte leermeester.
Meer fundamenteel rest ook de vraag of de bereidheid tot dialoog van de kant van de katholieken uit, op hun condities, op basis van hoe katholieken hun geloof beleven, wel de juiste openheid naar andere religies inhoudt? De facto beleven anders-gelovigen op een andere manier hun geloof – en staan dus op andere vertrekbasis voor dialoog… 
Dynamische jongeren
In het vierde en laatste deel van zijn bijdrage gaat Sahayades in op wat de bijdrage van jongeren kan zijn om het sociaal denken van de kerk meer dynamiek te geven. Hij haalt vijf redenen aan:
- Jongeren zijn de toekomst
- De verwachtingen en dromen van jongeren zullen de toekomst vorm geven
- Jongeren zijn politiek bezig
- Jongeren hebben gevoeligheid voor ecologische problemen
- Best bewaarde geheim van de kerk hen niet onthouden, ondanks weerstanden en scepsis, want het is theoretisch kader, er is misbruik en klerikalisme,…
Een probleem voor Sahayades is dat de kerk als niet voldoende consequent wordt ervaren door jongeren vandaag. Immers, enerzijds zijn jongeren verrast door de inhoud en de principes van sociaal denken van de kerk, en anderzijds ontdekken ze dat dit dezelfde kerk is die seksualiteit veroordeelt en nog al te vaak paternalistisch van houding is. Zo is voor veel jongeren de discussie snel afgerond: “fantastisch dat sociaal denken van de kerk, maar de kerk zelf past haar eigen leer van sociaal denken niet toe…”.
Sahayades besluit dat jongeren en de multireligieuze benadering twee broodnodige domeinen zijn om het sociaal denken en handelen van de kerk te verbreden en versterken.
“Geloof Me”, zei Jezus “er komt een uur dat men niet meer op die berg daar en ook niet in Jeruzalem de Vader zal aanbidden. … Er komt een uur, ja het is er al, dat de ware aanbidders de Vader zullen aanbidden in geest en waarheid: dat zijn de aanbidders waar de Vader naar uitziet.” (Joh 4, 21-23).
Over de auteur
Fernando Sahayadas sdb, is Salesiaans priester en de huidige vice-decaan van de faculteit theologie van de Salesian Pontifical University en tevens gastprofessor aan het Don Bosco Theologisch Centrum in Chennai (Indië). Van 2015 tot 2020 was hij directeur van het Institute of Pastoral Theology. Vandaag werkt hij samen met het International Academy for Marital Spirituality in België, met regelmatige bijdragen aan het tijdschrift Marriage, Families & Spirituality.
Terug naar het overzicht van de verschillende bijdragen.
Meer weten over deze voordracht van Fernando Sahayadas, contacteer Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
