Katholiek sociaal denken

Op 27 september 2024 was kardinaal Michael Czerny te gast in het hoofdkwartier van Caritas International te Brussel. Daar ontmoette hij vertegenwoordigers van katholieke sociale organisaties in ons land, met wie hij sprak over de relatie tussen synodaliteit en het sociale en ecologische engagement van de Kerk. 

Bisschop Lode Van Hecke gaf daarbij een korte maar aangrijpende inleiding. De Gentse bisschop onderstreepte dat het bezoek van de kardinaal signaleerde dat paus Franciscus’ aandacht steeds naar migranten, vluchtelingen en mensen in de periferie blijft uitgaan. “U, kardinaal, bent een krachtige stem voor de meest kwetsbaren”. 

“Subsidiariteit heruitvinden? De participatieve maatschappij onder druk”

Na de primeur in 2022, vindt dit jaar de tweede AMOS studiedag plaats op donderdag 7 december in College De Valk, in Leuven. ‘AMOS’ staat voor ‘Actief in de Marge: Ontmoeting en Sociaal-ethische reflectie’. Zoals vorig jaar mikt de studiedag op het verhelderen, verdiepen en actualiseren van een kernbegrip uit de rijke, maar vaak onbekende inspiratie van het katholieke sociale denken. 

Deze keer leggen de organisatoren het christelijke middenveld onder een dubbele loep, die van de beginselen van subsidiariteit en de participatieve samenleving. In de participatieve samenleving draagt iedereen die dat kan, actief bij aan het welzijn van burgers en leefomgeving. Dit is waar de maatschappelijke inzet van het christelijke middenveld zich toont. 

Op 18 april 2020 – pal in de eerste corona lockdown – overleed de Vlaamse protestantse bijbelwetenschapper Egbert Rooze. Hij liet een boeiende erfenis achter binnen de politieke Bijbellezing (korte levens -en literaire biografie hier).

Zijn plotse overlijden betekende ook een groot verlies voor Ecokerk, waarvan hij sinds de oprichting in 2005 een gedreven bondgenoot en inspirator was (Ecokerk in memoriam hier).

Tweeënhalf jaar na dit verlies sloegen Ekklesia Breda en bijbels leerhuis Zinsverband de handen in elkaar om Roozes gedachtengoed opnieuw in de schijnwerper te zetten. De vrucht hiervan was het internationaal bijbelsymposium ‘Herstellende gerechtigheid’, dat op vrijdag 14 oktober 2022 plaatsvond in de Lutherse kerk in Breda. Doel van deze studiedag was niet alleen om stil te staan bij het werk van Egbert Rooze, maar vooral ook vanuit zijn politieke Bijbellezing sporen te trekken naar de toekomst. 

De jaarlijkse Trefdag van Attent - Netwerk voor maatschappelijke inzet van het bisdom Antwerpen- was dit jaar op 14 mei. Hij maakte indruk door de sterke inhoudelijke bijdragen.

De voormiddag stond volledig in het teken van de encycliek Fratelli Tutti, waarbij Franciscus’ oproep voor “de wedergeboorte van een universeel ideaal van broederlijkheid” (FT 8) de volle aandacht kreeg. 

De eerste sessie van de Katholieke Sociale Dagen op vrijdag 18 maart was helemaal gewijd aan het thema ‘Demografische transitie en familieleven’. De Europese ‘demografische winter’ en de effecten van de pandemie op de bevolking zouden aan bod komen. En toch pakten de presentaties een stukje anders uit, omdat iedereen aangegrepen was door de gebeurtenissen in Oekraïne… 

NRV participeerde aan de European Catholic Social Days 

Enkele perspectieven voor de toekomst

Het lijdt geen twijfel dat Paus Franciscus de diaconie radicaliseert. Radicalisering betekent hier niet dat hij een revolutie wil ontketenen, al gebruikt hij soms zeer scherpe woorden, zoals in Evangelii Gaudium waar hij op roept om “alles te transformeren, zodat de kerk haar gebruiken, haar manieren van handelen, haar tijdschema’s en agenda’s, haar taal en structuren op een gepaste manier kan kanaliseren voor de evangelisatie in plaats van te zorgen voor haar zelfbehoud.” 

Op donderdag 29 september was aartsbisschop De Kesel te gast in de Huidevetterstraat, op uitnodiging van het Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede, voor een lunchcauserie. Het werd een boeiend en open gesprek over de plaats van de kerk in de samenleving, en over de rol van solidariteitsorganisaties hierin. In ‘De vreugde van het Evangelie’, de exhortatie die Franciscus publiceerde, schrijft hij: ‘Een authentiek geloof - dat nooit gemakzuchtig en individualistisch is - houdt altijd een diep verlangen in om de wereld te veranderen, waarden door te geven, iets beters na ons verblijf op aarde achter te laten’ (Evangelii Gaudium 183).

Wat wordt bedoeld met diaconie?

De term diaconie verwijst naar de maatschappelijke inzet waartoe de christelijke traditie oproept. Het begrip omvat het handelen door christenen dat gericht is
- op het voorkomen, opheffen, verminderen, dan wel mee uithouden, van het lijden en de sociaal-maatschappelijke nood van individuen en groepen mensen
- en op het scheppen van rechtvaardige verhoudingen.