Start4Change: vorming voor jonge mensen rond Laudato Si' en Fratelli Tutti

Nu het academiejaar 2024-2025 officieel van start is gegaan, worden ook nieuwe initiatieven voorgesteld aan de studenten. Een van die initiatieven is Start 4 Change (S4C), een programma dat gericht is op verandering en bedoeld is voor studenten van verschillende faculteiten. Het initiatief is niet alleen voor studenten. Het is bedoeld voor alle jongeren tussen 18 en 30 jaar: werkenden en niet-werkenden, afgestudeerde jongeren of ook jongeren zonder diploma. Het project wil deelnemers aansporen om niet alleen zichzelf, maar ook de wereld om hen heen positief te transformeren.

Wat voor verandering?

De leidraad voor verandering zullen we zoeken in twee encyclieken van paus Franciscus, namelijk Laudato Si en Fratelli Tutti. Het eerste thema is gericht op integrale ecologie, en houdt een dringende oproep in tot zorg voor onze planeet. Het tweede thema gaat over integrale menselijke ontwikkeling, en is een uitnodiging tot broederlijkheid en sociale vriendschap, over alle landgrenzen heen en tot in de hoogste kringen van de politiek.

De invloed van paus Franciscus reikt verder dan enkel katholieke kringen; zijn oproep vindt weerklank bij jongeren van diverse achtergronden, inclusief moslims en niet-gelovigen. Een collega professor van de faculteit economie die aan het programma zal deelnemen vertelde me onlangs dat ze geen christen is en niet gelovig is, maar dat ze de documenten van de paus waardeert vanwege hun sterke inhoud. Voor mij is dit een mooi voorbeeld van hoe de paus er niet alleen in slaagt om katholieken te bereiken, maar dat zijn wijsheid ook vele anderen kan inspireren. De waarde van de documenten en hun ethische reflecties zijn immers relevant, zeker in een tijd waarin technologische vooruitgang ook morele vraagstukken oproept.

Samen oplossingen bedenken voor concrete maatschappelijke uitdagingen

Een onderdeel van Start 4 Change is de opdracht aan studenten om oplossingen te bedenken voor concrete maatschappelijke uitdagingen, zoals energiearmoede in multiculturele wijken. Een voorbeeld hiervan is de renovatie van een gebouw in de Gentse Rabot-wijk, waarbij de vraag wordt gesteld hoe technologie, inclusief artificiële intelligentie, inclusiever kan worden ingezet. Een inclusiever gebruik van bouwkundige en digitale oplossingen kan door het collectief inzetten van energie-efficiënte bouwtechnieken, zoals betere isolatie en zonnepanelen. Digitale oplossingen zoals slimme thermostaten en energiebeheersystemen kunnen het bewonersgedrag positief beïnvloeden en bewoners in staat stellen om hun energieverbruik beter te monitoren en te optimaliseren, wat kan leiden tot lagere energiekosten. De focus ligt op het betrekken van iedereen in de wijk en het bedenken van oplossingen die de maatschappij vooruit helpen.

Inleefreis naar Italië

Naast theoretische reflectie is er ook ruimte voor praktijkervaring. Het programma omvat een reis naar Italië, met bezoeken aan universiteiten in Loppiano en Rome, evenals een bezoek aan een jongerencentrum in Firenze. Deze reis vindt plaats tijdens de lesvrije week in februari 2025 en is het hoogtepunt van een traject dat gedurende het academiejaar verschillende reflectiemomenten bevat. Tijdens deze momenten worden studenten begeleid door experts en krijgen ze de kans om met mekaar in dialoog te gaan over de inhoud van de encyclieken om ze nadien toe te passen op concrete uitdagingen.

De zoektocht naar een gedeelde basis vormt de kern van Start 4 Change, dat jongeren oproept om actief betrokken te zijn bij maatschappelijke verandering. Het multidisciplinaire karakter van Start 4 Change maakt het toegankelijk voor een breed scala aan jongeren vanuit verschillende disciplines, van ingenieurs tot studenten godsdienstwetenschappen, business development, architectuur en stedenbouw. Het initiatief biedt een unieke kans voor jongeren om zich te verdiepen in ethische vraagstukken en technologische innovaties vanuit een christelijk perspectief, en om die inzichten vervolgens te gebruiken om een positieve impact te maken op de wereld.

Laudato Si en Fratelli Tutti inspireren me heel sterk vanuit het onderzoekswerk aan de KU Leuven rond de sociale implicaties van ecologische stadsvernieuwingsprojecten. De organisaties die als partners betrokken zijn in het van Start 4 Change project vormen bovendien een heel goed klankbord: Ecokerk, dat ecologie verbindt met de sociale leer van de Kerk, Kamino, de jeugddienst van de Katholieke Kerk in Vlaanderen en Dialogue for All dat vanuit een multi-culturele dialoog geïnspireerd en inspirerend burgerschap bevordert.

Alexis Versele, KU Leuven, Campus Gent, Sociaal-Ecologisch bouwen en wonen aan de onderzoeksgroep “Bouwfysica en Duurzaam Bouwen”