Met de “werkgroep detentie” die de opsluiting van personen in België breder onder de aandacht wil brengen in 2025, herkennen we ons in het ‘Jubeljaar 2025’ dat een jaar lang vorm zal krijgen in de wereldwijde katholieke gemeenschap.
Jubeljaren vinden elke kwart eeuw plaats in de katholieke Kerk. Bedoeling is ‘stil te staan’ om gelovigen de kans te geven terug te keren naar de bron, en om het voornemen zich maatschappelijk in te zetten vanuit de christelijke boodschap van universele broederlijkheid en naastenliefde, te versterken.
Spes non confundit
Paus Franciscus heeft als missie en boodschap voor het Jubeljaar 2025 de thema’s “hoop”, “pelgrims van het hoop” en het “hernieuwen van hoop” gekozen. In zijn pauselijk bul Spes non confundit – waarin de sociaal bewogen Franciscus zijn visie en aandachtspunten voor het jaar uiteenzet – legt hij grote nadruk op de missie en verantwoordelijkheid van christenen wereldwijd om zich in te zetten voor de verbetering van de levensomstandigheden en maatschappelijke inclusie van bevolkingsgroepen in de marge. 
Gevangenen
De manier waarop Franciscus de aandacht vestigt op de situatie van gevangenen, is opvallend. We lezen:
“Mijn gedachten gaan specifiek uit naar gevangenen die hun vrijheid ontnomen zijn en dagelijks de hardheid van opsluiting, emotionele leegte, opgelegde beperkingen en vaak ook een gebrek aan respect ervaren.
Ik stel voor dat regeringen in dit Jubeljaar initiatieven lanceren die de hoop herstellen. Dit kan bijvoorbeeld door vormen van amnestie of strafvermindering in te voeren, bedoeld om mensen te helpen hun zelfvertrouwen en hun vertrouwen in de samenleving te herstellen. Dit zou moeten leiden tot wegen naar re-integratie in de gemeenschap, met een concrete toezegging om de wet na te leven (…) Overal ter wereld zouden gelovigen (…) eensgezind en moedig moeten pleiten voor menswaardige omstandigheden in gevangenissen, respect voor de mensenrechten van gevangenen en vooral voor de afschaffing van de doodstraf.”
Het Vaticaan heeft deze visie kracht bijgezet door in september 2024 een overeenkomst te tekenen met het Italiaanse ministerie van justitie voor arbeidsovereenkomsten met gedetineerden tijdens het Jubeljaar. De bedoeling is werkgelegenheid te verschaffen voor deze gedetineerden in 2025 om hen de kansen te geven professionele vaardigheden aan te leren die nuttig zijn voor hun toekomstige maatschappelijke re-integratie.
Paus opent heilige deur in gevangenis
Bovendien zond paus Franciscus op 26 december 2024 – de tweede dag na opening van het Jubeljaar – een uitdrukkelijk signaal door op bezoek te gaan in het Rebibbia detentiecentrum – de grootste gevangenis van Rome. Daar opende hij een “heilige deur”, hield hij een kerstviering en sprak met gevangenen, gevangenispersoneel, en hun familie.
Gedwongen migranten
Ook de hindernissen en moeilijkheden waarmee vluchtelingen en gedwongen migranten te kampen hebben, brengt Franciscus expliciet onder de aandacht in zijn pauselijke bul:
“Tekenen van hoop zijn essentieel voor migranten die hun thuisland verlaten in de hoop op een beter leven voor zichzelf en hun gezin.
Hun verwachtingen mogen niet worden ondermijnd door vooroordelen en afwijzing. Een gastvrije houding, die iedereen met respect voor hun waardigheid omarmt, moet samengaan met een gevoel van verantwoordelijkheid. Zo wordt niemand het recht ontzegd om een betere toekomst op te bouwen. Ballingen, ontheemden en vluchtelingen, die door internationale conflicten gedwongen worden te emigreren om oorlog, geweld en discriminatie te ontvluchten, moeten verzekerd zijn van veiligheid en toegang tot werk en onderwijs, de middelen die ze nodig hebben om hun plek te vinden in een nieuwe sociale context”. 
Werkgroep detentie
De “werkgroep detentie” bestaat uit verschillende organisaties die de problematiek van opsluiting, uitsluiting en vrijheidsberoving waarmee zowel veroordeelden van misdrijven als gedwongen migranten en vluchtelingen in België te maken krijgen, willen aankaarten. Deze organisaties herkennen zich in de visie van paus Franciscus.
Bovendien bieden het Jubeljaar 2025 en enkele christelijke thema’s die daarmee verbonden zijn, inspiratie voor de opsluitingspraktijk.
Voor veroordeelden van misdrijven is ‘vergeving’ een heel christelijk idee. Ook het thema van “hoop” (“pelgrims van hoop”) leeft zeer sterk onder gedetineerden en hun naasten. In de pastorale omkadering van gevangenen door katholieke gevangenisaalmoezeniers die in de Belgische gevangenissen werken, komt hoop ook naar voren als manier om het vol te houden in gevangenschap.
Voor vluchtelingen onderstreept het thema “pelgrim” de idee van thuisloosheid en onderweg zijn. Daarnaast is voor de detentieproblematiek bij vluchtelingen (gesloten asielcentra) de Bijbelse gastvrijheid een belangrijke idee. Dit wordt kracht bijgezet door de regelmatige oproepen van paus Franciscus voor een humane en gastvrije behandeling en begeleiding van vluchtelingen en gedwongen migranten.
