Solidariteit als garantie tegen inflatie

Europese ontmoeting Justice and Peace houdt congres over geldontwaarding

De impact van inflatie op het leven van gewone mensen, zo klonk het thema op een congres van het Europees Netwerk van commissies Rechtvaardigheid en Vrede in Parijs. Het Vlaamse NRV heeft de conferentie bijgewoond. Gastsprekers waren:

Mr François Villeroy de Galhau, Gouverneur van de Franse Nationale Bank
Mgr Eric de Moulin-Beaufort, Voorzitter van de Franse Bisschoppenconferentie
Mrs Anne-Florence Quintin, secretaris van CFDT, één van de grootste vakbonden in Frankrijk

Inflatie?

Het moet gezegd: met de pandemie, de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis heeft ook de inflatie zijn intrede gedaan in Europa. Wat betekent deze abstracte term?
Inflatie betekent dat het prijsniveau van producten stijgt. Inflatie treedt op wanneer er sprake is van een algemene stijging van de prijzen van goederen en diensten, niet alleen van individuele producten. Inflatie is daarom synoniem aan geldontwaarding: vandaag kan je minder kopen voor 1 euro dan gisteren.
Een van de meest voor de hand liggende oorzaken is de toename van geld, met andere woorden de relatieve toename van de hoeveelheid geld ten opzichte van de aanwezige economische productie. Wanneer overheden en (internationale) banken geld bijdrukken, treedt het risico op dat geld minder waard wordt, omdat er geen hogere productie tegenover staat. De gemiddelde prijs voor een product of dienst zal stijgen, omdat er wel meer geld beschikbaar is (versta de vraag is toegenomen), maar er staat geen extra productie tegenover (versta het aanbod blijft gelijk).
Een inflatie van 2 of 3 procent per jaar wordt als acceptabel beschouwd. Een product dat dit jaar 100 euro kost, zal dan volgend jaar 102 tot 103 euro kosten. Als de lonen gelijk met de inflatie stijgen, blijft de koopkracht gelijk.

Onzichtbare maar ontwrichtende kracht

Toch is inflatie meer dan een abstract monetair fenomeen: het heeft concrete impact en tastbare gevolgen voor velen. Inflatie raakt bovenal aan mensen met een laag inkomen. Zij zien hun facturen voor dagelijkse uitgaven immers fors toenemen. Wie bijvoorbeeld woont op het platteland of in buitensteden en niet zonder eigen vervoer kan, ziet de prijs aan de pomp met lede ogen aan. Wie in slecht geïsoleerde huizen woont, kijkt met bang hart naar de verwarmingskosten. Kortom inflatie heeft ernstige impact op het leven en welzijn van wie het grootste deel van het budget moet vrijwaren voor voeding, verwarming of transport.
Dat dit sociale en politieke onrust kan veroorzaken – en terecht – hoeft geen betoog. Ook deze crisis legt sociale ongelijkheden bloot en verscherpt ze.

Van ontwaarding naar waardigheid

Volgens François Villeroy de Galhau, gouverneur van de nationale bank van Frankrijk, is inflatie een ziekte. De nationale banken en de Europese centrale bank hebben de opdracht om de waarde van geld te waarborgen en de stabiliteit van de prijzen te garanderen. Bovendien: “hebben we de vaste wil om de inflatie terug te dringen tot 2% over twee tot drie jaar, dus tegen eind 2024 of 2025”, aldus Villeroy de Galhau. Intussen kan – en moet – de overheid de pijn verzachten, want: «En court de route, on ne sait pas qui gagne et qui perd, mais en général ce sont les plus grands et les plus riches qui gagnent, ce qui affaiblit la sécurité sociale».

Rechtvaardige prijzen?

Voor de secretaris-generaal van de Franse bisschoppenconferentie, Mgr Eric de Moulin-Beaufort, mag geld dan een eerder anoniem of abstract middel zijn, het heeft toch ethische waarde en roept enkele vragen op:

Wat is een rechtvaardig loon?
Wat zijn juiste prijzen?
En welke prijs sluit ook duurzaamheidscriteria in van productie, transport, verpakking,…?

De waarde van werk

Ondanks al het verzamelde cijfermateriaal zijn er veel onzichtbare situaties van schrijnende armoede, weet Anne-Florence Quintin, secretaris-generaal van de Franse christelijke vakbond Confédération française démocratique du travail (CFDT). “Dit zijn concrete gevallen die buiten de statistieken vallen, maar wel reëel zijn. En het gaat altijd om mensen, niet om cijfers”.
Toch biedt deze crisis ook kansen, bijvoorbeeld om na te denken over de waarde van werk. Werk moet meer zijn dan de verloning op het einde van de maand, meer dan professionele inzet buitenshuis. Denk aan huisarbeid, de mogelijkheden tot sociale contacten via werk, kennis en vaardigheden opgedaan via de werkvloer, enz.
Ze stelt zich terecht de vraag: “Verdient niet elk soort werk – ook thuisarbeid – een salaris?”

Opkomen voor de meest kwetsbaren

Waar de overheid te kort schiet, bovenal op lokaal vlak, zou het beleid ruimte moeten scheppen voor het middenveld. Het is essentieel dat elkeen, elke sociale organisatie of vereniging, kan opkomen voor de meest kwetsbaren. Ook de kerk.
Samen kunnen we de strijd tegen onrecht aan. Samen zijn we in staat om de noodzakelijke transitie, creativiteit, sociale innovatie en basisdienstverlening voor allen waar te maken.