UZ Leuven: campus Gasthuisberg wordt groen en biodivers
UZ Leuven is een indrukwekkend complex, gelegen op een heuvelrug, net buiten de Leuvense stadsring, en in de nabijheid van de E314 en enkele belangrijke invalswegen. Ingesloten door diezelfde wegen, vind je in het noordoosten het Lemmensinstituut en in het zuidwesten de brandweerkazerne en de Sociale Hogeschool UCLL.
Vooral het zuidwestelijk gebied, tussen de Gasthuisbergkliniek, de brandweerkazerne, de sociale hogeschool en de Tervuursesteenweg, onderging de voorbije jaren een grote aanpassing van het wegennet naar en rond het ziekenhuis. Het geheel ziet er vandaag vrij schraal uit, met een betonvlakte tussen de nieuwe gebouwen, en weinig groen of bomen. Dat is slechts een tijdelijke situatie, aldus ir. Herman Devriese, diensthoofd preventie en milieu. Er staat een heus groenplan in de steigers.
Ontharding en nieuw groen
Wat je vandaag ziet, is geen eindplaatje. Om zoveel als mogelijk de ingenomen oppervlak te beperken, is er gekozen om ondergrondse parkings te bouwen. Bovenop deze parking en de huidige betonnen vlakte, komen op termijn nog een aantal nieuwe gebouwen.
In het gedeelte van het binnenplein van de campus Gasthuisberg, gelegen achter deze betonnen vlakte, is al voorzien in de nodige ontharding. Daar planten we weldra bijkomend groen. Jammer genoeg kunnen we hier geen grote bomen voorzien, omdat deze onvoldoende stabiliteit zullen hebben op de beperkte ondergrond. Daarnaast is er ook regenwateropvang voorzien, om ervoor te zorgen dat deze groenplaats voldoende water heeft om droge periodes te overleven.
Samenwerking met landbouwer
Ook bij de beplanting ter hoogte van het nieuwe ronde punt en de omgeving van de brandweer, zijn niet echt veel bomen voorzien. Voor wat de omgeving van het rond punt betreft, is dat een bewuste keuze, om het zicht op de campus open te houden.
De open ruimte tegenover de brandweer is landbouwgrond. Momenteel onderzoekt de betrokken landbouwer de mogelijkheid om hier agro-forestry toe te passen: een landbouwmethode met een combinatie van bomen én land/akkerbouw. Met hem zijn we in onderhandeling om een strook die nu gebruikt wordt als erosiebestrijding, bijkomend te beplanten.
Boscompensatie op eigen campussen
We streven er naar om ons bomenareaal op de campussen op peil te houden. We moeten niet flauw doen: de laatste jaren hebben we al een aantal projecten gehad waardoor er heel wat bomen zijn gesneuveld. Maar de wetgeving voorziet in dit kader voor boscompensatie, en vaak bedraagt dit het dubbele oppervlak van wat men kapt. Tot nu toe hebben we deze boscompensatie kunnen voorzien op onze eigen campussen. Ook voor de compensatie van de toekomstige kappingen in het kader van de zuiderring voorzien we nieuwe aanplantingen op onze eigen campussen.
Ecologische opwaardering Alexianenpark
In dit verband is een bezoek aan het Alexianenpark, gelegen tussen de campus Gasthuisberg en het Lemmensinstituut de moeite waard. Hier kan je zien dat we een aantal stappen hebben gezet naar de opwaardering van dit gebied door het wegnemen van exoten (zowel exotische bomen als exotische planten), het voorzien van een extra hoogstamboomgaard, de aanleg van een ecologische schapenweide én het uitbreiden van het bos door de extra aanplant van een mantelzoom met specifieke doelbomen zoals sleedoorn.
Hierdoor verkrijgen we ook een betere habitat voor koestersoorten zoals de sleedoornpage.
Groendaken, bodem- en muurbedekkers
Tussen en op de gebouwen, wordt werk gemaakt van diverse vergroenende ingrepen, met een effect op de klimaatregeling van de gebouwen en de ecologische kwaliteit van de omgeving.
Groendaken werken vocht- en temperatuurregelend, en verlengen de levensduur van platte daken. Helaas is dit niet combineerbaar met recuperatie van regenwater.
Muurbedekkers en aanplantingen van grassen en bodembedekkers tussen de gebouwen zorgen op hun beurt voor een betere bestendigheid van gebouwen en de bodem tegen extreme temperaturen of droogte. Het is ook een aantrekkingspool voor diverse bewoners, zoals vogelsoorten of vleermuizen. Zo huisvesten we een van de grootste kolonies huiszwaluwen in Vlaanderen.
Waterhuishouding
Op het heuvelachtig terrein van de campus, is ook de waterhuishouding van groot belang. Een aantal van deze ingrepen zijn nog in uitvoering.
Regenwater wordt daarbij zo veel als mogelijk gerecupereerd, en overtollig water wordt naar bufferbekkens gevoerd, waar het kan infiltreren in de bodem, en zorgen voor de watervoorziening van de groenzones.
Koude-warmte-opslag
Op de campus maken we gebruik van warmtepompen voor het verwarmen van gebouwen, maar er is ook voorzien in een grotere installatie die tijdens de zomer overtollige warmte opslaat in een diepgelegen ondergrondse watervoerende laag, om die tijdens de winter opnieuw te benutten voor verwarming. Omdat de bewuste watervoerende laag erg ijzerhoudend is, moet nog geïnvesteerd worden in een systeem waarbij de warmtewisselaars niet dichtslibben met roestaanslag. Dit is momenteel in onderzoek.
Inzetten op biodiversiteit
Momenteel staan we op het punt om een samenwerking met Natuurpunt op te starten om de biodiversiteit van onze campus te verhogen. We willen hierbij niet alleen inzetten op bomen maar ook op biodiverse graslanden, om bepaalde soorten planten (en daardoor ook bepaalde insectensoorten) de nodige kansen te geven. Leuk detail: we hebben hier op de campus diverse plaatsen met orchideeën, iets wat toch niet iedereen kan zeggen.
Groen en bomen in de stad
Het groenplan wordt niet alleen in Gasthuisberg zelf gerealiseerd, al is onze verdienste daar bescheiden. Door het feit dat we op de campus Gasthuisberg bijbouwen, zijn we in staat om in de stadscampus af te bouwen. Dit geeft daar de mogelijkheid om de Hertogensite te ontwikkelen, een meer dan 6 hectare groot gebied tussen Kapucijnenvoer, Minderbroedersstraat en Brusselsestraat. In dit project is ook heel wat aandacht voor groen en bomen in de stad: Bekijk de impressies van de site.
ir. Herman Devriese
diensthoofd preventie en milieu
